Çocuğum Zil Sesinden Korkuyor!

İşitsel Hassasiyetle Okula Uyum Rehberi

Bazı çocuklar için okulun en zor yanı dersler, ödevler veya arkadaş ilişkileri değildir.Onlariçin en büyük zorluk, seslerdir. Sınıfta kalemlerin yere düşmesi, sandalyelerin çekilmesi, arkadaşların bağırışmaları… Ve belki de en zor olanı: ani ve yüksek zil sesi.

Eğer çocuğunuz okulda bu tür seslerden irkiliyorsa, kulaklarını kapatıyorsa, ağlıyorsa veya kaçmak istiyorsa bilin ki yalnız değilsiniz. Bu durum, işitsel hassasiyet olarak bilinen bir duyusal işleme özelliğinden kaynaklanabilir.

İşitsel Hassasiyet Nedir?

İşitsel hassasiyet, bazı seslerin diğer çocuklara kıyasla çok daha rahatsız edici veya korkutucu algılanmasıdır. Bu durum, beyin sesleri “tehlike” gibi yorumladığında ortaya çıkar (Khalfa et al., 2004). Normalde dikkat çekmesi gereken sesler, bu çocuklar için fazla yoğun, ani ve kontrolsüz hissettirebilir.

Çocuğum Zil Sesinden Korkuyor!

Okul Ortamında Neden Zorlayıcı?

Okul ortamı, sürekli değişen ve tahmin edilemeyen seslerle doludur:

• Zil sesi (yüksek, ani ve keskin frekansta)

• Kalabalık sınıf gürültüsü

• Koridorda ayak sesleri, bağırışlar

• Sandalye ve masa sesleri

Araştırmalar, işitsel hassasiyetin çocuklarda kaygı, dikkat dağınıklığı ve sosyal geri çekilme ile ilişkili olduğunu gösteriyor (Baranek et al., 2006).

Çocuğunuzun Yaşadığı Duygu

Bir yetişkinin, aniden yanında patlayan bir havai fişekten irkilmesini düşünün. İşitsel hassasiyeti olan bir çocuk için zil sesi ya da sınıf gürültüsü her gün tekrar eden bu deneyim gibidir. Beyin, her defasında “tehlike” sinyali verir; kalp atışı hızlanır, kaslar gerilir, kaçma isteği doğar. Bu durum, derslere odaklanmasını ve arkadaş ilişkilerini de etkileyebilir.

Ebeveyn Olarak Neler Yapabilirsiniz?

Çocuğunuzu suçlamayın

Bu tepkiler, onun kontrolünde değildir. “Abartıyorsun” demek yerine, “Seni anlıyorum, o ses seni rahatsız ediyor” demek güven verir.

Okulla iş birliği yapın

Öğretmen ve idareye durumu açıklayın. Zil saatlerinde önceden haber verilmesi, sınıf içinde gürültüye karşı önlemler alınması mümkündür.

Kademeli alıştırma (desensitizasyon)

Zil sesini önce düşük seste evde dinleyip, yavaş yavaş sesi artırmak bazı çocuklarda toleransı geliştirebilir (Bar-Shalita et al., 2015).

Koruyucu ekipman

Gürültü önleyici kulaklık veya yumuşak kulak tıkaçları, sesin yoğunluğunu azaltarak güven hissi sağlar.

Duyusal düzenleme aktiviteleri

Sakince sallanma, derin nefes alma, stres topu sıkma gibi aktiviteler çocuğun sinir sistemini rahatlatabilir.

Ne Zaman Profesyonel Destek?

Eğer çocuğunuz ses korkusu nedeniyle okula gitmek istemiyor, sınıfta sık sık panik yaşıyor veya sosyal olarak geri çekiliyorsa profesyonel değerlendirme faydalı olur. Çocuk psikiyatristiveya ergoterapist; işitsel hassasiyetin derecesini belirleyip çocuğunuza özel stratejiler geliştirebilir.

Umudunuzu Kaybetmeyin

İşitsel hassasiyet, çocuğun hayat boyu okuldan uzak kalmasına neden olacak bir durum değildir. Doğru destek, okul ile iş birliği ve sabırla; çoğu çocuk seslere karşı daha güçlü bir tolerans geliştirir. Unutmayın, çocuğunuzun duyduğu sesleri değiştiremeyebilirsiniz ama onun bu seslere verdiği tepkiyi anlamak ve desteklemek sizin elinizde.

Kaynakça

Baranek, G. T., David, F. J., Poe, M. D., Stone, W. L., & Watson, L. R. (2006). SensoryExperiences Questionnaire: Discriminating sensory features in young children with autism, developmental delays, and typical development. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(6), 591–601.

Khalfa, S., Bruneau, N., Rogé, B., Georgieff, N., Veuillet, E., Adrien, J. L., … & Collet, L. (2004). Increased perception of loudness in autism. Hearing Research, 198(1-2), 87–92.

Bar-Shalita, T., Vatine, J. J., & Parush, S. (2015). Sensory modulation disorder: A risk factorfor participation in daily life activities. Developmental Medicine & Child Neurology, 57(10), 931–936